Die RIVM-tip voor kwetsbaren komt neer op huisarrest

Verschenen in Trouw, 19 november 2022

De najaarsgolf is voorbij, liet het RIVM vorige week weten. Deze week daalden de ziekenhuisopnames, positieve testen en rioolwatercijfers nog verder. Een heel andere situatie dan vorig jaar rond deze tijd, toen de cijfers snel opliepen en het kabinet net zo lang niets deed tot toch weer een lockdown de enige overgebleven optie was.

Deze golf had aanzienlijk minder invloed op mijn leven dan alle voorgaande. Ik werkte bijna elke dag op kantoor. Ik gaf college in een echte zaal, aan echte studenten. Ik discussieerde met collega’s op conferenties. Mijn kinderen gingen meestal naar school of crèche en zaten slechts af en toe verkouden thuis. Ik at bitterballen op recepties, ik dineerde in restaurants, ik dronk koffie in cafés. Af en toe, als er een collega corona had, deed ik wat extra zelftesten. Als het druk was in de trein zette ik een mondkapje op. Ik haalde een herhaalprik. Ik verzette een paar afspraken met studenten die corona hadden. En dat was het.

Ik kan niet anders zeggen: ik vond het heerlijk. Pas in de afgelopen maanden merkte ik echt hoe erg ik het gemist had om daadwerkelijk collega’s en studenten om me heen te hebben, om met ze te praten zonder scherm ertussen, en om weer gelegenheid te hebben een grap te maken of een gesprek te hebben dat op het oog niet veel met werk te maken heeft, maar onder de oppervlakte wel de smeerolie is voor waardevolle samenwerking. Ik hou niet echt van kwantitatieve kwaliteitsindicatoren, maar het lijkt me toch veelzeggend dat ik in de afgelopen twee maanden meer onderzoekspublicaties de deur uit heb gestuurd dan de twee jaar daarvoor.

Dus, zou je zeggen: uitstekend idee, van het kabinet, om het beleidsdoel ‘samen de samenleving zo open mogelijk houden’ praktisch vertalen in ‘doen alsof er niets aan de hand is en hopen dat het dan vanzelf weer overwaait’.

Maar mijn persoonlijke levenslust is natuurlijk niet geschikt als maat der dingen. Er wonen meer mensen in dit land. En deze najaarsgolf afdoen als een kleine rimpeling in een verder coronaloos bestaan is niet voor elk van die mensen weggelegd. De duizenden coronapatiënten die de sinds de zomer in het ziekenhuis werden opgenomen kunnen dat niet; de honderden van hen die op de ic terechtkwamen zeker niet. Het onbekende aantal mensen dat in deze golf long covid oploopt, kan het niet.

En mensen met een leeftijd of een aandoening die ze extra kwetsbaar maakt voor een corona-infectie, kunnen het ook niet. Voor hen is er weinig houvast: ze mochten net wat eerder dan de rest een herhaalprik halen, en daarnaast kregen ze beste wensen en wat aanvullende tips van de minister. Een paar van die tips: drukke plekken en bijeenkomsten zoveel mogelijk vermijden, liever niet met het openbaar vervoer reizen, op rustige momenten boodschappen doen. Voor bezoek wordt een maximum van vier personen per dag gesuggereerd. Het RIVM voegt in een lijst aanvullende adviezen nog toe liefst ook alleen mensen te ontvangen met wie je ‘goede afspraken kunt maken’ over afstand houden — als je dwarse vrienden hebt, dan heb je pech. Als je vrienden hebt die van een feestje houden trouwens ook, want ze mogen ook niet komen als ze ‘kort geleden veel personen hebben ontmoet’.

Maar het meest ontluisterend vind ik het advies om weg te blijven bij plekken ‘waar u niet zeker weet of andere bezoekers gezondheidsklachten hebben. Zeker als u er niet goed afstand kunt houden.’

Dat is geen ‘tip’, dat is huisarrest. Ik ken in het huidige laat-maar-waaiennormaal maar één plek die aan deze eisen voldoet, en dat is de vaccinatielocatie van de GGD.

Niemand wil een dichte samenleving. Maar een open samenleving waarin kwetsbaren geadviseerd wordt nergens naartoe gaan, is helemaal geen samenleving — dat is ieder voor zich.